Kıdem tazminatı, bir işçinin herhangi bir işyerinde belirli bir süre boyunca çalıştıktan sonra çalıştığı işten ayrılması halinde hak kazandığı para miktarı olarak tanımlanabilir.
Bu para miktarı;
- İşçinin günlük çalışma süresi,
- Çalışma süresi boyunca almış olduğu ücret,
- Çalıştığı süre, gibi faktörlere bağlı olarak belirlenir.
Kıdem tazminatının hesaplanması, Türkiye’de iş hukuku kanunları ve yürürlükteki iş sözleşmeleri tarafından belirlenmiş olan kurallara göre yapılır. Genel olarak, işçinin çalıştığı iş süresinin bir yılbaşına düşen ortalama para miktarı ile işçinin günlük ücretinin çarpılması sonucu elde edilir. Ortaya çıkan para miktarı ise çalışanın hak ettiği kıdem tazminatı olarak adlandırılır.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Çalışan ile işveren arasında akdedilmiş olan bir iş sözleşmesinin feshedilmesi, kıdem tazminatına hak kazanmada gerekli olan ilk şarttır. Ancak, iş sözleşmesinin kıdem tazminatına hak kazandıran bir sebeple feshedilmesi gerekir. Böyle bir durum ile feshedilen sözleşme ile çalışılmış olan her yılın tam yıl olması gerekir.
Her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Örneğin: 3 yıl 5 ay çalışmış olan bir işçinin kıdem tazminatı, 3 yıl 5 ay olarak ödenir.
Kıdem Tazminatı Hesaplamasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
İşçinin çalıştığı süre, işveren tarafından verilen resmi belgeler doğrultusunda hesaplanmalıdır. İşçinin çalıştığı süreye resmi tatil günleri ve yıllık izin günleri de dahil edilir. Aynı zamanda diğer özel durumlarda dikkate alınır.
İşçinin ücreti, işveren tarafından verilen belgeler veya işçinin almış olduğu son ücret doğrultusunda hesaplanır. Bu hususlar dikkate alındıktan sonra, kıdem tazminatı miktarı doğru ve adil bir şekilde hesaplanabilir.
Kıdem Tazminatı Şartları Nedir?
Bu şartlar, kıdem tazminatına hak edilmesi noktasında var olması gerekli olan asli unsurlardır. Şekil şartı olarak tarif edilen bu unsurlar, kıdem tazminatının geçerliliğini etkiler. Bu şartlar arasında var olan en önemlileri ise çalışan kişinin İş Kanunu’nda belirtilen işçi tarifine uygun olması ve işçi sayılan hallerde ya da işlerde çalışmasıdır. Aynı zamanda, çalışılan işyerinde en az 1 yıl çalışılmış olması zorunludur. Aksi halde kıdem tazminatına hak kazanılmaz.
Kıdem Tazminatı Zamanaşımı
Kıdem tazminatı, belirli bir zaman aşımına tabidir. Bu süre içerisinde talep edilmesi gerekir. Bu sürenin sonunda talep edilse bile işveren bunu ödemeyebilir. Ancak, bu durumdaki bir kıdem tazminatı borcu eksik borç olarak nitelendirilir. Eksik borçlar ise talep edilebilen ancak ödenmesi karşı tarafın inisiyatifinde olan borçlardır. Kıdem tazminatında zaman aşımı, 5 yıl olarak belirlenmiştir.
