Bir kişi esnafsa ve ticaretle uğraşıyorsa ya da bu kişi kendisine ait olan iş yeri için vergi ödüyorsa, vergi mükellefi olarak tanımlanır. Vergi mükellefi, vergilendirmede kişi unsuru olarak bilinir. Vergi Usul Kanunu’nun 8. maddesinde yer alan bilgiye göre üzerine vergi borcu yüklenen tüzel ve gerçek kişiler, vergi mükellefi olan kişiler olarak bilinir.

Gerçek Usulde Vergi Mükellefi Kimdir?

Basit usul şartlarını taşımayan gelir vergisi mükelleflerinin ticari kazançları ise gerçek usule göre belirlenir. Gerçek usule tabi olan vergi mükellefleri, tutacakları ticari defterlere göre iki farklı gruba ayrılır:

• Birinci sınıf tacirler, yani bilanço esasına göre defter tutan kişiler
• İkinci sınıf tacirler ise, yani işletme hesabı esasına göre defter tutan kişilerdir.

 

Basit Usulde Vergi Mükellefi

Kendi işinde çalışan ya da bulunan (işinde yardımcı çırak ve işçi bulunduran, hastalık, seyahat, askerlik, ihtiyarlık, yükümlülük ve tutukluluk gibi zaruri ayrılmalar nedeni ile geçici olarak işinin başında olamayanlar da bu şartı bozmaz. Ölüm halinde, iş sahibinin dul eşi ya da küçük çocukları için işe devam ederse bu kişilerin işin başında olup olmadıklarına bakılmaz. Bu kişiler ise, basit usulde vergilendirilir.

İş yeri mülkiyetinin iş sahibine ait olması durumunda emsal bir kira bedeli, kiralanmış olması durumunda da yıllık kira bedelinin toplamı Büyükşehir Belediye sınırları içinde belirlenmiş seviyenin altında olması basit usul şeklinde değerlendirilir.

Basit ve Gerçek Usül Mükellefi Farkları Nelerdir?

Vergi devletlerin halkından aldığı ve su, elektrik, yol gibi hayati şartların temin edilmesi için kullanılan paradır. Vergi, bir devletin halkının yerine getirmesi zorunlu olan bir ödevdir. Ama bazı kişiler vergiden mükellef tutulabilir. Basit ve gerçek usul mükellef durumları kişilerin vergi sistemleri diğerlerinden farklıdır. Sanat ve ticaretle uğraşan kişilerin ve uğraşılarından maddi gelir eden kişilerden alınır.

Bu iki tür mükellef halleri arasında da çeşitli farklar yer alır.

İkisinin arasındaki en önemli fark ise, şu şekilde belirlenebilir:

• Gerçek usule tabi olan kişiler daha çok KDV, stopaj ve gelir vergisi öder.
• Basit usule tabi olan kişiler ise, daha çok ticaret vergisi öder. Ama her iki usul için de geçerli olan bir durum vardır. Bunlar ise, iki usul türünde de sabit olarak belirlenmiş bir fiyat üzerinden vergilendirme sisteminin olmamasıdır. Ön muhasebe işlemlerinde bu usullerin bilinmesi gerekir.